Politionele-actie’s Indonesië een andere waarheid. Een beladen onderwerp in het Wijkmuseum, juist voor de Melati. Een initiatief van de Nationale Herdenking 15 Augustus 1945  voormalig Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) tegen de bezetting van Japan.De omstreden Nederlandse uitvoering van de Politionele-actie zijn heden ten dagen nog steeds een omstreden onderwerp. Herman Klaassen ( 94) jaar heeft een andere visie.

Redactie- Door Karel van Rooy.11-8-18.

Soesterkwartier 11 augustus 2018, waar een tentoonstelling in het Wijkmuseum toe kan leiden. Al enige weken is er in het museum een tentoonstelling over Indonesië, waarbij de inbreng van Gerard Mosterd een reëel beeld geeft van de kunst en cultuur uit het voormalig Nederlands Indië. Een vorige week geplande middag met hem, bleek ondanks de hitte een 70 tal bezoekers te motiveren. De tentoonstelling aangevuld met schilderijen en tekeningen van Herman Klaassen, bleek zeer in trek. Een probleem deed zich voor. Gerard Mosterd bleek met vakantie te zijn. Max Smith, Indonesië kenner die ter plaatse was, kon echter een vullend middag programma geven. Het bleek echter ook dat de tekenaar van de kunstwerken aan de muur een nog boeiender verleden had.

Herman Klaassen was na de bevrijding van Nederland, naar Indonesië vertrokken om mee te helpen de “Jappen” er uit te gooien, waarbij de in opspraak gekomen “Politionele”acties werden uitgevoerd. De Nederlandse militair zou zich wat “misdragen”hebben.

Om 15.00 uur vulde zich voor een tweede maal het Wijkmuseum, op de achtergrond de klanken van de  krontjongmuziek . Maleise woorden waren hoorbaar in de zaal en er werd even druk gewerkt aan een andere beamer. Toch werd door Gezina Tuinstra – Conservator- van het museum de benodigde welkoms woorden uitgesproken. Max Smith gaf hierna aan, dat hij deze middag aan de hand van een soort  multiple choice stelling zou presenteren waar Herman Klaassen op kon reageren. Het zou anders gaan lopen. Eenmaal aan het woord, bleek de 94 jarige een verrassende weergave te hebben over dat stuk geschiedenis in Indonesië . Ter inleiding werden er even wat herinneringen getoond, zoals het vertrek van de militairen. De foto,s van de “Jappen”kampen en afbeeldingen van de vrouwenkampen.

Het werd stil in het wijkmuseum en een enkeling hield het even niet droog. De beelden spraken voor zich.

Anderhalf uur vulde Herman met zijn versie van de “oorlog” in Indonesië die geen oorlog genoemd mocht worden. Als jonge knaap, na de beëindiging van de 2e wereldoorlog de oproep van de regering volgend. “er moesten mannen naar Indonesië” en de keuze was. “gaan voor 6 maanden”of wachten op de oproep van de regering om langere tijd te dienen.Hij kwam niet door de keuring en het stempel “Ongeschikt”mee. Dit bleek voldoende om hem in te lijven bij de Inlichtingendienst.  Het heroveren van met name Java was in een kort bestek met behulp van de Chinezen/ Engelsen en de plaatselijke bevolking, voortvarend uitgevoerd.

De uitgebreide uitleg van Herman, zou hier nog 10 pagina’s vullen, dus beperkt zich dit tot de kenmerkende uitspraken over de Politionele-acties. Herman meldde in zijn betoog dat de Nederlandse militairen regelmatig behulpzaam waren bij het oplossen van diverse problemen. De lokale bevolking de militairen onder gejuich en applaus verwelkomd hebben. Er zeker ernstige misdrijven zijn gepleegd door “Ploppers” zogenaamde vrijheidsstrijders die flink tekeer zijn gegaan. Deze misdrijven zijn vervolgens “opgehangen”aan de politionele actie, wat een volkomen verkeerd beeld en geschied vervalsing tot gevolg heeft gehad.. Herman schets in zijn indrukwekkend betoog, de politieke dwang van de diverse “bevrijders”die meenden het Nederlands Indië ” naar hun eigen beleid te moeten invullen. De Ploppers vulden hierbij het ontstane “macht’s” vacuum op die ten onrechte als politionele actie’s zijn vermeld.

Het moge duidelijk zijn dat Herman een gepassioneerd verhaal had, waarbij voorbeelden en uitleg over het functioneren van de Nederlandse strijders, verre een verwijtbaar gehalte had, als zijnde de politionele- actie’s . De echte strijd moest gevoerd worden in “d Jakarta met Soeharto en Soukarno. Op 17 augustus 1945 werd de onafhankelijke uitgeroepen.

politionele acties staan voor twee pogingen van het Nederlandse leger om de onafhankelijkheid van Indonesië te voorkomen. Dit vond plaats vlak na de Tweede Wereldoorlog en wordt door velen gezien als een zwarte bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis.  Het was de benaming voor twee offensieve operaties van beperkte duur door Nederlandse strijdkrachten tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Deze operaties vonden plaats op de eilanden Java en Sumatra in de periode 21 juli tot 5 augustus 1947 (eerste actie) en 19 december 1948 tot 5 januari 1949 (tweede actie) en ze hadden tot doel het Nederlands gezag over bepaalde gebieden te herstellen.Tijdens de bijna vier jaar durende militaire aanwezigheid van Nederland in Indonesië lieten circa 5.000 Nederlandse militairen het leven, waarvan ongeveer de helft door gevechtshandelingen en de overigen ten gevolge van ziekten en ongevallen. Onder de Nederlandse en Indisch-Nederlandse burgerbevolking, alsmede onder Molukkers en Chinezen vielen tienduizenden doden door gewelddaden van Indonesische nationalisten. Aan Indonesische zijde vielen door Nederlands militair optreden minimaal circa 97.000 doden, zowel militairen als burgers. Daarnaast vielen nog tienduizenden doden bij gewelddadigheden tussen Indonesiërs onderling.

Herman Klaassen, af en toe aan- en bijgestuurd door Max Smith, heeft een bijzonder kijk gegeven op wat hier bekend staat als de “vuile”oorlog. Niet vergetend dat zijn gemaakte tekeningen over die periode als een bijzonderheid zijn om te bekijken en deze dus nog in het Wijkmuseum zijn te bewonderen. Als mede de hele tentoonstelling over Indonesië.

Een bijzondere samenloop met een evenzo bijzondere kijk en uitleg over de Politionele- actie’s.

Verslag Karel van Rooy

foto impressie.