P6254688Limologie, nee niet de logica achter limonade maar vertaald uit het Frans: “studie van de grensproblematiek/ oprichting van de grens”, zo was te leren op donderdagmiddag 25 juni bij De WAR. De locatie, de Theaterzaal aan de Geldersestraat 6, kan beduidend meer mensen “herbergen” dan er waren voor het eerste Wetenschapscafé. Na het welkom werd door Joren Jacobs een inleiding gegeven over sociologisch onderzoek naar grenzen, over de theorie van sociale systemen,  en over de relevatie van sociale wetenschap. Communicatie is daar een vereiste voor. Een vraag van een van de bezoekers: “gaat het over verbale of non verbale communicatie?” alle vormen van communicatie wat wel of juist niet gezegd wordt, zowel verbaal als non verbaal (lichaamstaal) maar ook hetgeen tussen de regels door gezegd wordt, of juist niet! Grenzen die daarbij zijn, hebben te maken met sociale grenzen, economische grenzen, taalgrenzen, landsgrenzen, culturele en maatschappelijke grenzen. Zijn grote voorbeeld is Niklas Luhmann, Duitse Professor, de eerste Hoogleraar Sociologie. De bedenker van de sociale systeem theorie, dus over de communicatie. De maatschappij bestaat niet uit mensen, maar uit communicatie waar we wel of niet aan deelnemen. De WAR zoekt de grenzen op van de systemen, systemen veranderen.

Harmen begint met algemene informatie over hoe universiteitP6254702 Amersfoort is ontstaan, namelijk uit de behoefte aan “pure” academische kennisoverdracht. Idee eronder: een instituut zoals de meeste Universiteiten, daar zou in Amersfoort geen ruimte voor zijn, maar ruimte aan en een plek voor vrijdenkers zeker wel. Een nieuwe oude structuur, vandaar de Coöperatieve Universiteit Amersfoort. De druk op academische onderzoekers is dusdanig groot, dat er inmiddels een gestaag groeiend groepje wetenschappers/ onderzoekers deelneemt aan de studium generale. Wetenschap is op zichzelf ook weer een studie. Harmen en Diana (grondleggers van De WAR) waren op uitnodiging van de Wetenschappelijke raad van Europa (Joint Research Centre) vorige week bij de DIY science en citizen science, wat zoveel betekend als: doe het zelf wetenschap en burger wetenschap. Het was een ware cultuurschok voor dat ze konden aan komen op het eiland in Italië waar de conferentie gehouden werd. Grens-douane, paspoort inleveren, tassen moesten door de scan, zij moesten door een scan, een sticker moest op de laptop geplakt en vervolgens met een bus naar een gebouw dat 100 meter verderop was, kortom: een totaal instituut, en daar ging het dan over DIY science en citizen science. Harmen en Diana vroegen om de kloof tussen burgers die zelf nog aan het onderzoeken zijn en de instituten toch wat kleiner de maken. Maar het was een goede conferentie, waar de universiteit Amersfoort toch wel in goede aarde viel. Kwaliteit is een van de dingen die regelmatig in een dergelijke omgeving – bestaande en nieuwe Universiteiten – aan de kaak gesteld wordt, een vraag die regelrecht samenhangt met het vertrouwen-structuur. Een andere is motivatie-structuur, ofwel: wat staat er tegenover, status, geld, macht, roem of iets anders? En dat werkt bij Universiteit Amersfoort anders, namelijk met een gesloten beurs en het uitruilen van kunde en of kwaliteiten, waarmee dan weer de systeemgrenzen opengebroken moeten worden, en dat vraagt anders denkende mensen die bovendien bereid zijn om oude vertrouwde grenzen van het sociale systeem te bezien e/of te herzien.

P6254704De pauze werd benut om even onder het genot van een hapje quiche of een smoothie van De Zoete Biet lekker in het zonnetje de informatie te bespreken en of te verwerken. Tot dusver was het al heel boeiend, leerzaam en toch relaxt vond de gepensioneerde heer uit Soest. “Jammer dat er zo weinig mensen zijn”, merkte zijn eveneens gepensioneerde vriend op. En zo ontstaat er een gesprek waarin de grenzen van de eerder die middag besproken sociale systemen duidelijk worden, namelijk de grens van “onbekend maakt onbemind”.

Na de pauze verteld Diana over het “Kroosproject”. Ja, dat spul dat bovenop de rivier soms welig groen ligt te zijn. Kroos helpt allerlei kwalijke stoffen afbreken, en met name een eiwitsoort uit het kroos. En hoe dat te verwerken, de voorkeur gaat uit naar kleinschalige verwerking omdat er dan minder transport nodig is.

In december hebben ze in Bergen – Noorwegen, een lezing gehoudenP6254699 over Universiteit Amersfoort, dat leverde samenwerkingsverbanden op. In maart is Diana terug geweest en zijn de samenwerkingsverbanden verder uitgebouwd. Verder is er toen uitgebreid gesproken over Horizon 2020, een project dat Universiteit Amersfoort gaat doen samen met de Universiteiten van Bergen, Hamburg, Barcelona, Oxford en Utrecht is een project dat gaat over klimaatadaptatie en cultureel erfgoed. Voor te stellen is dat als er een klimaatverandering is en je moet maatregelen nemen dan heeft dat invloed op allerlei cultureel erfgoed, gebouwen, landschappen, samenlevingen, verhalen en tradities. De andere universiteiten willen Amersfoort er heel graag bij hebben vanwege de burgerparticipatie, want dat lukt Amersfoort aardig, en daar zijn de grote universiteiten nog niet zover mee. Universiteit Amersfoort heeft een aantal projecten aangedragen als onderzoekscase, omdat ze een landschap zochten, een industrieel erfgoed en ze zochten oude binnensteden waar klimaatverandering misschien een rol zou kunnen spelen. Als Landschap is aangedragen landgoed Lankheet waar oude vloeiweiden in zitten. Vloeiweiden zijn historische watersystemen uit de middeleeuwen. De eigenaar van het landgoed probeert te ze te herstellen en te achterhalen waarvoor ze gediend hebben. En gelijkertijd wordt er onderzocht of die oude systemen ingezet kunnen worden voor de nieuwe problemen, zoals veel regen in hele korte tijd. De WAR is aangemerkt als project in het kader van industrieel erfgoed. En Amersfoort heeft een pracht van een oude binnenstad met grachten/ waterhuishouding. De aanvraag moet gedaan worden in augustus en dan wordt in januari 2016 bekend of er subsidie toegekend wordt. Even wordt er vooruit gedroomd door het publiek en oppert iemand een Tesla met een laadpaal, salarisverhoging, bonussen, en zo word snel duidelijk dat oude bekende systemen lastig door te prikken zijn in de gedachten wereld van veel mensen. Netwerkbijeenkomsten, 12 en 13 oktober is de netwerkbijeenkomst in De WAR.

Vraag vanuit het publiek aan Diana: merk je bij de andere universiteiten een vorm van rendementsdenken? Ja, enorm “ze” zitten er helemaal in, ze willen uit het rendementsdenken, maar dat lukt tot nu toe alleen Universiteit Amersfoort. Hoe werkt dat dan samen? Dat is wat andere universiteiten van ons proberen te leren, antwoord Diana. Een duidelijke botsing tussen twee sociale systemen tussen de andere universiteiten en de Coöperatieve Amersfoortse Universtiteit. Amersfoort stelt dan ook regelmatig vragen bij “hun” vastgeroeste gedrag, en dat doen ze graag als soort van “luis in de pels”.

P6254706Peter Troxler mag het microfoon-stokje over nemen. Hij verteld over Fabfuse en Fablabs. Peter is een van de auteurs van het oorspronkelijke boek “Open design now“, waarin beschreven word waarom design niet exclusief kan blijven. In Vienna open ging het over open design, open sourse en hoe kan uit het Fablab idee een “open manufactory” open fabrieken lijn gecreëerd worden?! Samen met de Hoge School Rotterdam gaat Amersfoort deelnemen in Rotterdam aan de “Next economy” waar ze drie thema’s hebben, waar economy, health en maakindustrie. Naar aanleiding van het book “Open design now” wordt er gedacht over een boek “Open Hardware Now” , de grote vraag is of er niet eerst een handboek geschreven moet worden “How to open things” ofwel, hoe breek je door bestaande structuren heen?! De vraag word vervolgens aan het publiek gesteld, welke vragen leven er? Er komt een vraag terug uit het publiek, wat of dat er in het boek zou komen te staan. Bijvoorbeeld hoe anders te documenteren, want de meeste documenten zijn gericht op “kijk mij eens goed zijn”. Van de Fablab bezoekers bijvoorbeeld heeft hooguit 10% een aantekeningen boekje dat ze bijhouden, de rest gaat gewoon aan de slag en ziet wel of iets lukt of niet. In het open hardware gebeuren komt Barcelona met de smart citizens kit, dat helemaal niet werkt en dan gaan ze precies hetzelfde doen in Amsterdam, en zo verder en probeert iedereen dus hetzelfde vierkante wiel opnieuw uit te vinden. Alles onder het motto “open source” en “citizens science”, waarbij eigenlijk alleen maar meegelift wordt op succes-termen in plaats van de echte verder te ontwikkelen formules. Regelmatig word aan Harmen de vraag gesteld waarom dingen open gesteld moeten worden, omdat er dan toch niets meer aan te verdienen valt. En daar blijkt dus uit hoe men “vast” zit in het rendement denken in euro’s. En daarmee is dan ook merkbaar hoezeer de traditionele systeem denkende mensen aankijken tegen Amersfoort Universiteit, De WAR, Open Source en allerhande nieuwe ideeën.

Peter gaf vervolgens nog een voorbeeld van open hardware P6254722waarover hij in gesprek is met een grote landelijke organisatie op het gebied van de waterhuishouding. Hardware die inzichtelijk kan maken, waar in geval van heel veel regen het water als eerste naar toe loopt. In het fotoalbum (link bij verslag) vind u een serie foto’s waar, als je goed kijkt steeds meer water te zien is op in een gebied. In werkelijkheid was dat bewegend beeld, dus geen dia’s. Al met al een boeiende bijeenkomst, in een hele relaxte sfeer.

Verslag en foto’s Ngie