Het Soesterkwartier in Amersfoort wordt nieuw leven ingeblazen. De arbeiderswijk uit begin 1900 heeft het moeilijk. Zo liggen de winkels verspreid ten opzichte van elkaar, wordt de protestante Emmauskerk niet goed benut en wil de gemeente af van de wijkvoorzieningen. Jeroen Osendarp, bewoner van het Soesterkwartier en partner van ag nova architecten, legt uit waarom deze oude wijk past in de stad van de toekomst. “Dit soort gebieden waar de functiemenging van oudsher al inzit hebben veel potentie.” Samen met bewoners, ondernemers, kerk, welzijnsorganisaties en een corporatie heeft de architect een plan gemaakt waarmee de problemen worden opgelost en het Soesterkwartier een voorbeeld van een toekomstige wijk wordt. De kerk die nu alleen voor de dienst op zondag wordt gebruikt, wordt verbouwd tot ‘huis in de wijk.’ Hier worden bestaande wijkvoorzieningen als peutergym en internetcursussen voor senioren, ondergebracht. “Hiermee komen de wijkfuncties op de meest logische plek in de wijk te liggen”, zegt Osendarp. Bovendien betekent de bundeling van voorzieningen voor de gemeente en het kerkbestuur een aanzienlijke besparing op huisvestingskosten.

Functiemenging

Het Soesterkwartier is een van de uitbreidingswijken van Amersfoort, ingeklemd tussen het centrum en het bos. De wijk is ontstaan in 1902. In dat jaar sloot de wagenwerkplaats van de Nederlandse Spoorwegen in Haarlem en verhuisde naar Amersfoort. Rondom de nieuwe wagenwerkplaats werd een nieuwe woonwijk gebouwd voor de mensen die bij de NS werkten. Voordat de huizen werden gebouwd werden er eerst twee kerken neergezet, een katholieke en een protestantse. Rondom de kerken ontwikkelde zich de woonwijk. De wijk werd jarenlang door het spoor gescheiden van Amersfoort. In de nieuwste plannen komen de buurtwinkels terug in de wijk. Daar is volgens de architect veel vraag naar. “De bewonerssamenstelling verandert. Steeds meer jonge gezinnen trekken hier naartoe. En hiermee ook het aantal tweeverdieners die op flexibele tijden en plekken werken. Van oudsher werd in de wagenwerkplaats gewerkt, werd er in het midden van de wijk gewoond en aan de rand gerecreëerd. Nu worden aan de wagenwerkplaats woningen toegevoegd en aan het wonen wordt werken toegevoegd.” De komende jaren worden er in de voormalige werkruimtes van de NS 2.000 woningen toegevoegd.

Van hangplek tot wijkhart

Naast de Emmauskerk worden enkele winkelruimtes gerealiseerd. Door winkels uit het Soesterkwartier te centraliseren, wordt het centrum levendiger en vitaler. Het plein rond de kerk wordt boven de weg geplaatst en wordt het brandpunt van de wijk. “Waar het nu een verlaten hangplek is, wordt het een herkenbaar en vanzelfsprekend hart”, meent Osendarp die eraan toevoegt: “Hiermee wordt meteen een ander probleem opgelost. Er wordt veel te hard gereden en door het plein over de weg te tillen wordt het verkeer op een natuurlijke manier geremd.”

Het Soesterkwartier project is een voorbeeld van stadsacupunctuur. “Een kleine ingreep op de juiste plek kan een negatieve spiraal ombuigen naar een positieve”, legt de architect uit. Door juist markante plekken en een markant gebouw, zoals de kerk, aan te pakken wint een wijk aan herkenbaarheid en eigenwaarde. Dit wordt verder versterkt door in de vormgeving in te spelen op het eigene van de buurt. Het Soesterkwartier is van oudsher een arbeiderswijk van de spoorwegen. “Deze roots moeten absoluut terug de wijk in. De identiteit is ontstaan vanuit het spoor. Dat moet voelbaar zijn en blijven.”’

Het hele artikel is te vinden op Wikistedia