“Speeltuinen in het Soesterkwartier”

“Speeltuinen in het Soesterkwartier” is de titel van de nieuwe tentoonstelling in het Wijkmuseum  die op zaterdag 11 april  in het zaaltje achter de museumwoning wordt geopend. Met deze leuke (foto)tentoonstelling wordt aandacht besteed  aan de unieke geschiedenis van negentig jaar speeltuinwerk in een Amersfoortse volkswijk.

De eerste Amersfoortse speeltuin is opgericht naar het inspirerende voorbeeld van de Amsterdamse speeltuinen die rond 1900  door Uilke Jans Klaren  (de legendarische vadertje Klaren)  zijn  opgericht.  Als startdatum wordt 1 januari 1925 aangehouden. Bij de oprichting waren vooral de Soesterkwartierders uit de toen nog jonge Bloemenbuurt betrokken. Het bestuur en de leden van de vereniging woonden aan de Zonnebloemstraat en in de omgeving van het Anjerplein.  “Het Soesterkwartier”  kan ook een beetje beschouwd worden als de moeder van het verenigingsleven in de wijk. Na de oprichting van de speeltuin volgden vele nieuwe verenigingen, zoals bijvoorbeeld Groot- en Klein Toneel, gymnastiekvereniging Jonge Kracht en de Korfbalvereniging.

Bij de tentoonstelling “Speeltuinen in het Soesterkwartier” wordt ook aandacht besteed aan de andere speeltuinen in de buurt. Spoedig na de Tweede Wereldoorlog werd in de Groengordel de speeltuin “Rivierenbuurt” geopend, en enkele maanden later speeltuin “Irene”. Deze lag bij de opening op de plaats van het voormalige Rozarium, aan het einde van de Puntenburgerlaan.

De opening van de fototentoonstelling  over de speeltuinen in het Wijkmuseum Soesterkwartier vindt plaats op zaterdag 11 april, om 12.00 uur. Eregast is  “Ome Cees” van Enteren. De heer Van Enteren is in de vorige eeuw gedurende vele jaren voorzitter geweest van “Het Soesterkwartier”. Hij zal dit najaar de leeftijd van100 jaar bereiken. Iedere belangstellende is van harte uitgenodigd om de opening van de  tentoonstelling  mee te maken. Er is teven een kleine  expositie met voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog.

 Een speeltuin voor algemeen nut

De eerste Nutsspeeltuinen in Nederland waren er al tegen het einde van de negentiende eeuw. De start ervan liep ongeveer gelijk met de opening van de eerste  buurthuizen, die naar voorbeeld van het Engelse Toynbee-werk zijn opgericht. De initiatiefnemers waren sociaal bewogen mensen, en meestal afkomstig uit de gegoede burgerij die iets wilden doen aan “de opheffing van het volk”.  Ook Amersfoort heeft een tijdje zo’n buurthuis gekend.(Amersfoortse Toynbeervereniging “Ons Huis”)  Dit eerste buurthuis (circa 1897-1915) stond eerst aan de Koestraat en later aan de Kortegracht naast het Postkantoor. Er werden vooral cursussen gegeven. Genoemde initiatieven waren echter niet altijd zo heel erg succesvol. Wat de speeltuinen betreft kwam daar verandering in toen Uilke Jans Klaren, een metaalarbeider die o.a. bij Werkspoor en de scheepsbouwindustrie in Amsterdam  heeft gewerkt, er zich mee ging bemoeien. Hij ergerde zich aan de neerbuigende houding van de initiatiefnemers uit de hogere klasse. Ze hadden wel praatjes, maar verder kwam daar niet zo veel van terecht.  Bovendien had de overheid er in die tijd geen geld voor over. Uilke was een man van aanpakken. Hij richtte samen met enkele buurtgenoten toen  zelf maar een eigen speeltuin op. Daarna zijn er nog meer speeltuinen opgericht., o.a. in de Jordaan en in de Spaarndammerbuurt.  Ook voor Uilke was educatie het belangrijkste doel. De speeltuinen waren destijds niet in de eerste plaats bedoeld om kinderen veilig te laten spelen, maar het ging er toch vooral om hen te leren en te begeleiden.

 Het Wijkmuseum is gevestigd in de St. Bonifaciusstraat 61 en duurt tot eind augustus. Het museum is iedere zaterdag geopend van 12.00-17.00 uur en (na afspraak) eventueel ook door de week. Voor meer informatie zie www.wijkmuseum,soesterkwartier.nl, of bel Gezina Tuinstra 033-4635661 of 06-22422725.