De tijd stond stil

Ingezonden door. Klaas Groot

Iedere keer als ik door de Paulus Borstraat fietste en naar de toren keek dacht ik: “ Nog steeds tien over twee.”  Ik besloot om uit te zoeken waarom de torenklok het niet deed en of reparatie mogelijk was.

In juni liep ik het kantoor van de architecten binnen. Daar is de toegang tot de toren. Het uurwerk bleek van de kerk te zijn, de Orthodoxe Parochie Amersfoort. In de kerk sprak ik met Stephan Bakker, de rector van de kerk. Hij vond het een mooi idee dat ik het uurwerk wilde repareren: “De mensen in de buurt zullen daar blij mee zijn.” Ik beloofde ook dat ik de eerste kosten voor herstel zou betalen: een cadeau voor kerk en buurt. Ik wist toen niet waar ik aan begon.

Het duurde nog maanden voor een expert van de Stichting tot Behoud van het Torenuurwerk op bezoek kwam. In de Torenkamer schoof een lange, smalle trap uit het plafond. Een verdieping hoger zag ik, in een grote kast met twee deuren, het torenuurwerk. Gebouwd in 1933 door Eijsbouts in Asten. Links het eigenlijke uurwerk, rechts het slagwerk voor de klok. Omdat de elektromotor niet werkte, draaiden we de gewichten, die aan kettingen hangen, met een slinger omhoog. Nadat de slinger in beweging was gezet bleken uurwerk en slagwerk nog in orde te zijn. De expert liet me zien hoe je bij het uurwerk de wijzers boven in de toren kunt verzetten en hoe je het uurwerk moet smeren. Interessant, vond ik.

De reden waarom de klok al jaren stil stond was dus de kapotte elektromotor. Omdat die de gewichten niet ophees, bleef het uurwerk stil staan. De motor heb ik weggehaald (ja, eerst de stroom afgesloten) en ik ging ermee naar Van der Hulst, achteraan op het industrieterrein Isselt. “Die is doorgebrand, wat voor schakelaar heb je daar,” vroegen ze. Op advies van deze vakmensen kocht ik een nieuwe motor en een hoofdschakelaar met beveiliging. Ik wist toen nog niet hoe het mechaniek werkte dat de motor aan en uit schakelde.

Dat bleek een grote, ijzeren schakelkast voor krachtstroom te zijn. Toen ik die open maakte zag ik dat twee van de drie contacten versleten waren. Dat was het probleem, vermoedde ik. Met die kast ging ik naar Van der Hulst waar ze me vertelden dat er een elektromagnetische schakelaar tussen moest. Die zou de drie fasen (380 Volt) tegelijk in- en uitschakelen. Ik wist daar niks van, maar dankzij hun uitleg en een schema op papier dacht ik: “Dat gaat me lukken.” Voor een klein bedrag kreeg ik ook nog een gebruikte schakelaar mee.

Toen ik de schakelaars, de motor en de bedrading had gemonteerd, liet ik alles door Jan Willem Landman controleren. Het was niet in orde: één schakelaar moest ik, vanwege brandgevaar, in een kastje inbouwen. Nadat ik dat gedaan had hees de motor de gewichten omhoog, bleef het uurwerk lopen en de klok slaan.

Is daarmee de zaak rond? Nee, want voor de veiligheid is er nog een eindschakelaar nodig. Hoe die gemonteerd kan worden ga ik nog uitzoeken. Ik ben blij dat ik nu kan zien hoe laat het is als ik langs de kerk fiets. Uit reacties van verschillende mensen begrijp ik dat ze blij zijn dat ze de klok weer horen slaan.

Mooi, graag gedaan, zeg ik. Ik geniet er zelf van dat ik nu weet wat daar boven in de toren gebeurt.

Klaas Groot